قرار دلها

سؤالات جلسه خواستگاری
یکی از راه‌های شناخت نسبی همسر، استفاده از پرسش‌نامه و طرح سؤال در جلسات‌خواستگاری می‌باشد و شایسته‌است علاوه بر این اقدام تفکر، مشورت و تحقیق کامل‌تر انجام ‌گردد. در انتهای این بخش، نمونه‌ای از پرسش‌ها ذکر می¬شود:

یک. پرسش‌های مربوط به آیندۀ زندگی
۱. به نظر شما مهم‌ترین عامل موفقیت در زندگی چیست؟
۲. ملاک خوشبختی و موفقیت را در چه می‌بینید؟
۳. افکار مذهبی همسرتان و خانوادۀ او، چقدر برای شما اهمیت دارد؟
۴. چه صفاتی را برای همسر آیندۀ خود لازم می‌بینید؟
۵. نظر شما در مورد مراسم عقد و عروسی چیست؟
۶. نظر شما در مورد مهریه چیست؟
۷. زندگی در شهر دیگر را چگونه می‌بینید؟
۸. آیا آمادگی دارید کمبودهای اقتصادی همسرتان و خانوادۀ او را نادیده بگیرید؟ تا چه اندازه؟

دو. پرسش‌های مربوط به خانوادۀ همسر
۱. از نظر اجتماعی، خانوادۀ شما چه ایده‌هایی دارند؟ (به‌طورمثال در مورد جامعه، مردم، مشکلات و…)
۲. سطح فرهنگی و نوعِ تفکر در خانوادۀ خود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
۳. خانوادۀ شما چقدر مذهبی هستند؟
۴. خانوادۀ شما سنتی هستند یا متجدد (روشن‌فکر) و یا معمولی؟
۵. خانوادۀ شما شاد و پر جنب و جوش هستند یا ساکت و آرام؟
۶. خانوادۀ شما مرد سالار، زن سالار یا شایسته سالاراست؟

سه. پرسش‌های مربوط به مسئله‌های اقتصادی
۱. انتظارهای اقتصادی شما از همسرتان تا چه اندازه است؟
۲. نظرتان درمورد کار کردن همسرتان در خارج از منزل چیست؟
۳. چه کاری را به عنوان شغل انتخاب خواهید کرد؟
۴. تصور شما از صرفه جویی چیست؟
۵. چقدر معتقد به صرفه جویی و قناعت در منزل هستید؟
۶. شما دوست دارید همسر شما در خرید لوازم زندگی، چه مسئله‌هایی را رعایت نماید؟

چهار. پرسش‌های مربوط به مسئله‌های فرهنگی
۱. میزان تحصیل شما چقدر است؟
۲. آیا قصد ادامه‌ تحصیل دارید یا خیر؟ در چه رشته ای، از چه طریقی و در کجا؟
۳. در طول سال چند کتاب غیر درسی مطالعه می‌کنید؟
۴. مطالعۀ شما بیشتر در چه زمینه‌هایی بوده است؟
۵. بهترین کتاب‌هایی که تاکنون خوانده‌اید را نام ببرید؟
۶. به طورمعمول‌چه نشریاتی را مطالعه می‌کنید؟
۷. اگر ممکن است چند نفر از شخصیت‌های مورد نظر و قابل احترام [شخصیت‌های فرهنگی، مذهبی، هنری، سیاسی و…] را نام ببرید و دلیل محترم بودن آن‌ها نزد شما چیست؟

پنج. پرسش‌های مربوط به مسئله‌های روحی و عاطفی
۱. از چه نوع افرادی احساس انزجار و ناراحتی می‌کنید؟ چرا؟
۲. اجتماعی بودن در نظر شما یعنی چه؟
۳. خودتان را تا چه اندازه اجتماعی می‌دانید؟
۴. در اصلاح دیگران چگونه عمل می‌کنید و نوع واکنش‌ شما در برابر سختی‌های زندگی چگونه است؟
۵. چقدر خود را خونسرد می‌دانید؟
۶. منطقی بودن را چه می‌دانید؟
۷. چقدر در زندگی خود را منطقی می‌دانید؟
۸. واقع گرا هستید یا احساساتی؟
۹. بیشتر اثر گذارید یا اثر پذیر؟ به چه میزان؟
۱۰. چه چیزهایی سبب ناراحتی و عصبانیت شما می‌شود؟
۱۱. در زمانی که عصبانی هستید، چه می‌کنید؟
۱۲. دروغ گفتن را در چه مواردی جایز می‌دانید؟
۱۳. در چه مسئله‌هایی سخت‌گیر هستید؟
۱۴. آیا انتقادپذیر هستید؟ در مقابل انتقاد چه عکس‌العملی از خود نشان می‌دهید؟
۱۵. چگونه از دیگران انتقاد می‌کنید؟
۱۶. در بیشتر وقت‌ها شاد هستید یا افسرده؟
۱۷. در زندگی چگونه تصمیم می‌گیرید؟ تا چه اندازه قدرت تصمیم‌گیری دارید؟
۱۸. در مسئله‌های اساسی در زندگی شخصیتان، خودتان تصمیم می‌گیرید یا خانواد‌ه‌؟

شش. پرسش‌های مربوط به مسئله‌های مذهبی
۱. اعتقادتان به خدا چگونه است؟ آیا این اعتقاد توانسته شما را از گناه باز دارد؟
۲. آشنایی شما با دستورهای دینی چقدر است؟
۳. آیا مایلید همسرتان گرایش‌های مذهبی داشته باشد یا خیر؟
۴. رعایت حجاب را تا چه اندازه ضروری می‌دانید و چه مقدار آن را رعایت می‌کنید؟ دلیل آن چیست؟
۵. چقدر با قرآن آشنا هستید؟

هفت. پرسش‌های مربوط به روابط خانوادگی
۱. میزان دلبستگی شما به پدر و مادرتان چقدر است؟
۲. پدر و مادر شما چگونه با شما برخورد می‌کنند؟
۳. چقدر در فامیل و خانواده دوست داشتنی هستید؟ دلیل آن چیست؟
۴. برخورد پدرومادرتان در مقابل شکست‌های شما در زندگی چگونه است؟
هشت. اساسی‌ترین پرسش‌های خواستگاری
۱. چه توقعی از زندگی آیندۀ خود دارید؟
۲. چه انتظاری از همسر آیندۀ خود دارید؟
۳. آرزوهای بزرگ شما چیست؟
۴. سختی‌ها را چگونه و تا چه اندازه تحمل می‌کنید؟

…………………….

چهار. سن
رعایت شرایط سنّی ممکن است تا اندازۀ زیادی در برآورده کردن آرامش روحی دو طرف و عفت و پاکدامنی آن‌ها مفید باشد. تناسب در رابطۀ سنّی زن وشوهر از متلاشی شدن خانواده جلوگیری می‌کند. انجام هر امری به موقع و در زمان مناسبش پسندیده است؛ ازدواج نیز از این اصل، جدا نیست‌.
از همین رو در حدیثی از ابوحیون که از امام رضا(ع) نقل کرده که:
«جبرئیل خدمت پیامبر اکرم(ص) آمده عرض‏ کرد: ای محمّد(ص)! پروردگارت به شما سلام میرساند و می‌گوید: دختران دوشیزه مثل میوه بر درخت هستند، و وقتی میوه میرسد، دوایی ندارد جز چیدن، و گر نه باد و آفتاب آن را از بین میبرند و دوشیزگان نیز وقتی بالغ شدند، دوایی ندارند جز شوهر و گر نه احتمال دارد به فتنه دچار شوند، پیامبر اکرم(ص) نیز به منبر رفته، سخنرانی فرمود و دستور خدا را به آنان ابلاغ فرمودند، مردم گفتند: به چه کس شوهرشان دهیم؟ فرمود: به افرادی که کفو و همطراز آنان باشند، پرسیدند: چه کسی کفو و همطراز محسوب می‏شود؟ فرمود: مؤمنان کفو یک دیگرند، سپس همان جا، بالای منبر، ضباعه دختر زبیر‌بن‌عبد المطّلب را به عقد مقداد‌بن‌اسود در آورد، سپس فرمود: ای مردم، ضباعه دختر عمویم را به عقد مقداد در آوردم تا امر ازدواج ساده‏تر شود».۲۵
تشبیه دختران به میوه‌ای که هنگام رسیدن باید چیده شود، نشان می‌دهد که دختران زمان معینی برای ازدواج دارند و اگر دیر شود آمادگی‌ِ خود را از لحاظ روحی و جسمی از دست خواهند داد. به‌طور معمول افرادی که در سنین بالا ازدواج می‌کنند، سخت‌تر و حتی گاهی کمتر با همسر خود سازگاری دارند و در امر «تربیت فرزندان» نیز ناموفق‌ترند؛ زیرا محرومیت‌های روحی، عقده‌های روانی و از دست دادن جذابیت، شادابی و نشاط، مانع آسایش روانی لازم و صبر و بردباری مادر و پدر است. توصیه به ازدواج دختران درزمان مشخص به دلیل ظرافت و لطافت آن‌ها و هم‌چنین نگهداری از این موجود ارزشمند است و سفارش به ازدواج پسران نیز در زمان خود به خاطر زیاد بودن کشش جنسی، جلوگیری از انحراف‌های جنسی و اختلاف‌های رفتاری در آنان است. بین بالا رفتن سن و افزایش توقع‌ها و ناسازگاری‌های رفتاری و کاهش شور و عشق، رابطۀ معنا داری وجود دارد.

راه‌های شناخت و گزینش همسر
برخی از افراد کم اطلاع از قوانین اسلام و حتی برخی از کسانی‌که خود را در مسئله‌های اجتماعی صاحب نظر می‌دانند، هنگام تحقیق در عوامل پیدایش اختلاف خانوادگی، ناراحتی‌های ناشی از آن و نبودِ توافق‌های فکری و اخلاقی و در نتیجه متلاشی شدنِ خانواده، چنین اظهار می‌نمایند که بیشتر ناسازگاری‌های خانوادگی از عدم ارتباط کامل دختر و پسر قبل از ازدواج، ایجاد می‌شود و این کمبود در اثر محدودیت‌هایی است که دین و محیط در انتخاب همسرِ موردِ پسند برای پیروان خود به وجود آورده است.
در صورتی‌که اسلام نه تنها از مسیر عقلانی، باخبرشدن از وضع روحی، اخلاقی و ویژگی جسمی دختران جلوگیری نکرده بلکه اگر فهمیدنِ خصوصیات روحی و ظاهری دخترها و توافق‌های بعد از ازدواج متوقف بر کنجکاوی و تفکر بیشتر در این خصوصیات، قبل از ازدواج باشد، آن ‌را تجویز کرده است.
«شخصی از امام صادق(ع) پرسید: مردی می‌خواهد با زنی ازدواج کند، آیا می‌تواند به جسم و صورت او نگاه کند؟ حضرت فرمودند: بله، در صورتی که ارادۀ ازدواج کرده اشکالی ندارد به هیکل و صورت زن نگاه کند».۲۶
در روایات افزون بر پرسش از ویژگی‌های جسمی، دقت در خصوصیت‌های روحی و اخلاقی نیز سفارش شده است.
امام جعفر صادق(ع) می‌فرمایند:
«زن مانند گردن‌بندی است که به گردن انسان انداخته می‌شود، دقت کن ببین چه چیزی را به گردن خود می‏اندازی».۲۷
ولی اسلام از آزادی بی بند و بار و هم‌نشینی غیر محدود دختران و پسران قبل از ازدواج که سودی جز هوسرانی، لذت‌های زود گذر، اشاعۀ فساد و سست نمودن بنیان خانواده‌ها ندارد، جلوگیری کرده است؛ زیرا دختر و پسر در این گونه رفت و آمدهای هیجان انگیز کمتر به این فکر می‌افتند که از ویژگی‌های روحی و فکری طرف ازدواج خود آگاهی کافی به دست بیاورند و آن‌چه بیشتر دراین گونه برخوردها مورد توجه قرار می‌گیرد تنها ارضای غریزه‌های جنسی می‌باشد؛ از این‌رو رابطۀ نامحدود دخترها و پسرها قبل از ازدواج نه تنها کمکی به ایجاد توافق‌های بعد از ازدواج نمی‌کند بلکه اثرهای شوم و فساد‌های فردی و اجتماعی خانمان ‌سوزی را نیز پدید می‌آورد و بهترین شاهد آن، آمارهای هولناک، اختلاف‌های خانوادگی و متلاشی شدن آن‌ها در ممالک اروپا و آمریکا است.

در این‌جا متناسب با فرهنگ اسلامی راه‌های دیگری برای شناخت همسر آینده پیشنهاد می‌شود:
۱. تحقیق دربارۀ خانوادۀ همسر و جایگاه افراد خانواده در محل زندگی وکار؛
۲. شناخت دوستان همسر و کسانی که با آن‌ها رفت وآمد بیشتری دارد؛
۳. تحقیق دربارۀ روحیه‌ها و اخلاق همسر در محیط کار یا محل تحصیل؛
۴. رفت و آمد خانواده‌های دو طرف با یکدیگر و بهره بردن از تجربه‌های پدر و مادر در این ارتباط‌ها؛
۵. مشورت با افراد قابل اعتماد و کاردان؛
۶. گفت و گو با یکدیگر در جلسات حضوری و بیان نظریه‌ها و دیدگاه‌ها درباره¬ی موضوعات مختلف؛
۷. مراجعه به مشاور، انجام تست مشاوره و شناخت ویژگی‌های دو طرف (همسران) به‌ کمک مشاور.۲۸

شایستگی‌ها
اما در این قسمت، به ویژگی‌هایی اشاره می‌شود که هر چند ضروری و از اصول همتایی و کفویت، محسوب نمی¬شوند، اما از صفات خوبِ افراد و فضایل او شمرده می‌شوند و داشتن چنین شرایطی به بهبودی رابطه‌ها، می‌افزاید؛ هر چند براساس سیرۀ پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(علیهم السلام) به درجۀ اعتبار امور بایسته‌ نخواهند رسید:
شایستگی خانوادگی
انتخاب خانواده سالم و صالح، یکی از موارد بسیار مهمی است که در بین روایات اسلامی مورد تاکید فراوان قرار گرفته است. علاوه بر تأثیر تربیتی‌ای که خانواده بر فرزندان خود دارند، تأثیرات ژنتیکی و همچنین انتقال خصوصیات اخلاقی و رفتاری از طریق وراثت، از مواردی است که می‌تواند در امر ازدواج مورد توجه قرار گیرد.
از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که می‌فرمایند:
«از خاندان صالح، همسر بگیرید که نطفه، اثر (پنهانی) دارد (یعنی صفت‌ها و حالت‌های پدر و مادر از راه نطفه به فرزند می‌رسد)».۱۲
در جای دیگر پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«به افراد هم‌سنگ و هم شأن خود (از نظر ایمان و اصالت) زن بدهید، زنان سالم و صالحی را برای تولید مثل برگزینید و از ازدواج با زنان زنگی پرهیز داشته باشید؛ زیرا چنین زنانی (زنان ‌زنگی) دارای‌ اخلاقی‌ پریشان ‌و ناهماهنگ هستند».۱۳
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«برای نطفه‏های خویش و تولید نسل دقت کنید و افراد صالحی را انتخاب کنید؛ زیرا (از نظر سلامت و اثرِ اخلاقی) دایی هم یکی از شریک‌های همسر است و اصالت و شایستگی را حتّی در وضع دایی زن هم می‏توان جست و جو نمود».۱۴
هم‌چنین پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«برای نطفه‏های خود (پرورشِ ‌نطفه) مکان‌ مناسب انتخاب کنید؛ زیرا زنان مانند برادران و خواهران خود، فرزند می‏آورند».۱۵

یک. اهل تدبیر و درایت امور
تدبیر و درایت امور زندگی یکی دیگر از مسائل مهمی است که اگر در فرد نباشد، نمی‌تواند تصمیمات به موقع و درستی را در شرایط حساس و سرنوشت ساز زندگی انتخاب کند، لذا این خصیصه نیز از صفات شایسته‌ای است که بر فضیلت همسران خواهد افزود. پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمودند:
«از ازدواج با زن‌ کودن (کم عقل) بپرهیزید؛ زیرا هم‌نشینی با او مایۀ رنج بوده و فرزندش تباه است».۱۶
و امام صادق(ع) فرمودند:
«به مرد احمق زن بدهید ولی به‌زن احمق شوهر ندهید؛ زیرا ممکن است مرد احمق نجیب و سالم باشد ولی زن احمق، نجیب نمی‌شود».۱۷
پیامبر اکرم(ص) به یکی از یارانش -زید‌بن‌ثابت- فرمودند: «… با دوازده گروه از زنان ‌ازدواج مکن». گفت: ‌‌ای پیامبر اکرم(ص)! آن دوازده گروه کدام‌اند؟ پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «با هَنفَصه و عَنفَصه و شَهبَره و سَلَقلَقه و مَذبوبه و مَذمومه و حَنّانه و مَنّانه و رَفثاء و هَیدَره و ذَقناء و لَفوت، ازدواج نکن».۱۸

دو. سلامتی و جوانی
به غیر از موارد و شرایط خاص، اصل بر این است که فرد جوان با جوان ‌ازدواج کند و از جهت ظاهری دارای سلامتی نسبی باشد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«با دختران جوان ازدواج کنید که آنان خوش‌خوترند».۱۹
«با باکره‏ها ازدواج کنید، زیرا آنان دهان‌های خوشبوتر، و رحم‌های پاکیزه‏تر دارند، و سریعتر آموزش می‏بینند، و مهر و مودّتشان برای تحکیم پیوند خانواده استوارتر است».۲۰
البته باید در نظر داشت که در شرایط مختلف، این اصل قابل تغییر است و کلیت ندارد، و تنها یک اصل اوّلی است؛ و در شرایط ثانوی قابل تغییر خواهد بود. بنابراین از گرفتن زن جوان در شرایطی خاص می‌توان صرف نظر نمود؛
مانند جریان جابر‌بن‌عبدالله انصاری که می‌گوید:
«پیامبر اکرم(ص) از من پرسیدند آیا ازدواج کرده‏ای؟ گفتم ‌آری. حضرت فرمود: با چه کسی؟ گفتم: با فلان زن، دختر فلان کس که زنی است بی‏شوهر در مدینه. حضرت فرمودند: چرا با جوانی که با او ملاعبه کنی و او با تو ملاعبه کند ازدواج نکردی؟ (یعنی کسی که بتوانی با او انس بگیری و عشق بازی کنی) گفتم: ای پیامبر اکرم(ص) زنانی تنگ خلق نزد من هستند (منظورش خواهرانش بودند) و من خوش نداشتم که زنی تنگ خلق را نزد آنان بیاورم۲۱ و با خود گفتم که این زن بهتر امورم را جمع می‏کند. حضرت فرمود: کار درستی کرده‏ای و هدایت یافته‏ای…».۲۲

سه. زیبایی نسبی
یکی از اموری که در انتخاب همسر آینده، برای هر جوانی حائز اهمیت است، انتخاب فردی است که از جهت ظاهری دارای زیبایی نسبی باشد؛ اسلام عزیز هم به این روحیهی جمال دوستی، احترام گذاشته و بدان اهمیت داده است.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«هر که می‌خواهد زن بگیرد از موی او نیز بپرسد همان طور که از زیباییش می‏پرسد زیرا که مو، یکی از دو قسمت زیبایی است».۲۳
هم چنین فرمودند:
«هیچ مردی بعد از اسلام سودی بالاتر از همسر مسلمان به دستش نرسید که چون به او بنگرد مسرور گردد، چون به او فرمانی دهد اطاعت نماید و در نبودِ شوهر مال او و ناموسِ خود را حفظ کند».۲۴

دو. اخلاقی
اخلاق ‌هر انسانی‌ اثر مستقیم ‌‌بر زندگی‌ او دارد. این‌ اثر در محیطِ‌ خانواده بسیار محسوس و نقش‌ آفرین‌ است؛ زیرا در خانواده، مسئله‌های عاطفی بر دیگر موارد غلبه دارد و محیط خانواده بیشتر بر مبنای ویژگی‌های اخلاقی افراد شکل می‌گیرد. اگر افراد خانواده از اخلاقی نیکو بهره‌مند باشند، محیط خانواده تبدیل به بهشتی سرورانگیز خواهد شد و چنان‌چه ‌به ‌بداخلاقی خو گرفته باشند، همواره خود را در جهنّمی سوزان گرفتار خواهند دید. پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«با کسی که اخلاق و دینش مورد پسند باشد ازدواج کنید؛ اگر چنین نکنید، فتنه و فساد بزرگی در زمین به وجود خواهد آمد».۵
فردی‌ از امام رضا(ع) پرسید: «برای دخترم خواستگاری آمده که بد اخلاق است آیا دخترم را به او بدهم؟»، حضرت(ع) فرمودند:
«لا تزوّجه ان کان سیئی الخُلق؛۶
اگر بد اخلاق است، دخترت را به او نده».
همسر بد اخلاق و ناسازگار، مایۀ غم، ‌اندوه وکدورت می‌شود و طراوت‌ و شادابی ‌را از انسان دور می‌کند. پیامبر اکرم(ص) دعا می‌فرمودند که:
«اَللّهُمَّ اِنّی اعُوذُبِکَ… و مِن زَوجَة تُشیبُنی قَبلَ اَوانِ مَشیبی؛۷
خدایا به تو پناه‌ می‌برم ‌از همسری‌ که ‌قبل ‌از رسیدنِ پیری، پیرم کند».
امام صادق(ع) فرموده‌ است:
«پیامبر اکرم(ص) در خطبه‌ای که ‌برای ‌مردم می‏خواندند، فرمودند: ‌‌ای مردم! از «خضراءالدمن» (سبزه‌هایی که در کنار زباله‌ها روییده است) پرهیز کنید. گفتند: منظور از «خضراءالدمن» چیست؟ فرمودند: زن زیبایی که در محیط و خانواده‌ای بد پرورش یافته است».۸
امام صادق(ع) فرموده است:
«برای زن نیکوکار و پسندیده نمی‏توان قدر و منزلتی تعیین کرد؛ قیمت آن سیم و زر نیست، بلکه از آن بهتر است و زن بد، ارزشش به‌اندازۀ خاک نیست؛ زیرا خاک از آن گران قدرتر است».۹

سه. دینداری و معنویت
سومین ویژگی بایسته این است که خواستگار او اهل دین بوده و علاقه‌مند به امور معنوی باشد. امام باقر(ع) فرمودند:
«مردی نزد پیامبر اکرم(ص) آمد و با ایشان دربارۀ ازدواج، مشورت کرد. پیامبر اکرم(ص) به او فرمودند: ازدواج کن و بر تو باد ازدواج با زن متدین. خداوند به تو خیر بدهد».۱۰
مردی برای مشورت ازدواج دخترش خدمت امام حسن(ع) رسید. امام فرمودند:
«او را به مردی پاکدامن بده که اگر دوستش داشته باشد گرامیش می‌دارد و اگر دوستش نداشته باشد به او ستم نمی‌کند».

کفویت (همتایی و یکسان بودن)
از نظر اسلام، کفویت فقط در ایمان، دین داری و اخلاق است. ما این‌ سه مورد را ویژگی‌های بایسته و موارد دیگر را که بیان می‌شود، ویژگی‌های شایسته می‌نامیم.
دلیل بر این ادعا، سیرۀ تربیتی پیامبر اکرم(ص) است‌؛ زیرا کفویت در زمان پیامبر اکرم(ص) به جایگاهِ طبقاتی و قبیله‌ا‌ی هر شخص تفسیر می‌شد و به خاطر این، پیامبر اکرم(ص) برای شکستن این نوع تفکر و جلوگیری از این گونه انحراف‌ها، ایمان و اسلام را به عنوان شرط بایسته و ضروری در امر ازدواج معرفی می‌نمودند و عقد ازدواج را بدون آن‌ها باطل می‌دانستند. ایشان دختر عموی خودشان را که از قبیلۀ بزرگ و مشهور قریش بود به عقد مقداد-بردۀ آزاد شده وگمنام- درآورد۱ تا کوچک‌ترین واحد جامعۀ اسلامی بر اساس ایمان به خدا تشکیل شود.
بهترین نمونه و داستان برای کافی بودن شرط ایمان و اخلاق در ازدواج، داستان عجیب جویبر و ذلفا است که پیامبر اکرم(ص)، جویبر را با وجود فقر، تنگدستی و نداشتن چهره‌ای زیبا، سفارش به ازدواج با ذلفا نمود؛ درحالی‌که ذلفا از خانوادۀ بسیار ثروتمند و جویبر از فقیران مدینه بود. اما چون این دختر، از ایمان بالایی برخوردار بود، سفارش پیامبر اکرم(ص) را پذیرفت. حضرت نیز به پدر دختر فرمودند: کفو (همتای) زن مؤمن، مرد مؤمن است و شرط دیگری نگذاشتند. هم‌چنین فرمودند:
«وَ مَا أَعْلَمُ یا جُوَیبِرُ لِأَحَدٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ عَلَیکَ الْیوْمَ فَضْلًا إِلَّا لِمَنْ کَانَ أَتْقی‏ لِلَّهِ مِنْکَ وَ أَطْوَعَ؛۲
ای جویبر هیچ شخصی از مسلمین بر تو برتری ندارد مگر این‌که تقوایش از تو بیشتر باشد».

بایستگی‌ها
در این قسمت به صفات و ملاک‌هایی که هر شخصی باید برای ازدواج به آن توجه داشته باشد، اشاره می‌کنیم.

یک. تشابه اعتقادی
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«مؤمن کفو و همتای مؤمن است و مرد مسلمان کفو و همتای زن مسلمان است».۳
از جهت فقهی نیز در رساله‌های مراجع بزرگوار، بدین مطلب اشاره شده است؛ از این‌رو فتوای امام خمینی؟ره؟ در این‌باره ‌چنین است:
«زن‌ مسلمان‌ نمی‌تواند به عقد کافر درآید. مرد مسلمان هم نمی‌تواند با زن‌های ‌غیر کتابیه (غیر ادیان آسمانی) ‌به‌طور دائم، ازدواج کند و به احتیاط واجب، ازدواج دائم با زن‌های کافر اهل کتاب‌ جایز نیست ولی عقد موقت خواندن ‌با زنان ‌اهل ‌کتاب‌ مانند یهودی‌ها و نصرانی‌ها مانعی ندارد».