ملاکهای انتخاب همسر
کفویت (همتایی و یکسان بودن)
از نظر اسلام، کفویت فقط در ایمان، دین داری و اخلاق است. ما این سه مورد را ویژگی‌های بایسته و موارد دیگر را که بیان می‌شود، ویژگی‌های شایسته می‌نامیم.
دلیل بر این ادعا، سیرۀ تربیتی پیامبر اکرم(ص) است؛ زیرا کفویت در زمان پیامبر اکرم(ص) به جایگاهِ طبقاتی و قبیله‌ا‌ی هر شخص تفسیر می‌شد و به خاطر این، پیامبر اکرم(ص) برای شکستن این نوع تفکر و جلوگیری از این گونه انحراف‌ها، ایمان و اسلام را به عنوان شرط بایسته و ضروری در امر ازدواج معرفی می‌نمودند و عقد ازدواج را بدون آن‌ها باطل می‌دانستند. ایشان دختر عموی خودشان را که از قبیلۀ بزرگ و مشهور قریش بود به عقد مقداد-بردۀ آزاد شده وگمنام- درآورد۱ تا کوچک‌ترین واحد جامعۀ اسلامی بر اساس ایمان به خدا تشکیل شود.
بهترین نمونه و داستان برای کافی بودن شرط ایمان و اخلاق در ازدواج، داستان عجیب جویبر و ذلفا است که پیامبر اکرم(ص)، جویبر را با وجود فقر، تنگدستی و نداشتن چهره‌ای زیبا، سفارش به ازدواج با ذلفا نمود؛ درحالی‌که ذلفا از خانوادۀ بسیار ثروتمند و جویبر از فقیران مدینه بود. اما چون این دختر، از ایمان بالایی برخوردار بود، سفارش پیامبر اکرم(ص) را پذیرفت. حضرت نیز به پدر دختر فرمودند: کفو (همتای) زن مؤمن، مرد مؤمن است و شرط دیگری نگذاشتند. هم‌چنین فرمودند:
«وَ مَا أَعْلَمُ یا جُوَیبِرُ لِأَحَدٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ عَلَیکَ الْیوْمَ فَضْلًا إِلَّا لِمَنْ کَانَ أَتْقی لِلَّهِ مِنْکَ وَ أَطْوَعَ؛۲
ای جویبر هیچ شخصی از مسلمین بر تو برتری ندارد مگر این‌که تقوایش از تو بیشتر باشد».
بایستگی‌ها
در این قسمت به صفات و ملاک‌هایی که هر شخصی باید برای ازدواج به آن توجه داشته باشد، اشاره می‌کنیم.
یک. تشابه اعتقادی
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«مؤمن کفو و همتای مؤمن است و مرد مسلمان کفو و همتای زن مسلمان است».۳
از جهت فقهی نیز در رساله‌های مراجع بزرگوار، بدین مطلب اشاره شده است؛ از این‌رو فتوای امام خمینی؟ره؟ در این‌باره چنین است:
«زن مسلمان نمی‌تواند به عقد کافر درآید. مرد مسلمان هم نمی‌تواند با زن‌های غیر کتابیه (غیر ادیان آسمانی) به‌طور دائم، ازدواج کند و به احتیاط واجب، ازدواج دائم با زن‌های کافر اهل کتاب جایز نیست ولی عقد موقت خواندن با زنان اهل کتاب مانند یهودی‌ها و نصرانی‌ها مانعی ندارد».
